Wat zijn isocyanaten?

Isocyanaten zijn chemische verbindingen die een specifieke functionele groep bevatten die als isocyanaatgroep wordt aangeduid. Isocyanaten zijn zeer reactieve verbindingen en worden in diverse industriële toepassingen gebruikt, Een veelgebruikt voorbeeld is methyleendifenylisocyanaat (MDI) bij reactieve PUR-hotmelts.

Deze groep bestaat uit een stikstofatoom dat aan een koolstofatoom en een zuurstofatoom gebonden is, waarbij het koolstofatoom een dubbele binding met een tweede zuurstofatoom heeft:

R-N=C=O

Hierbij staat “R” voor een organische rest of een organische groep die aan het stikstofatoom gebonden is. Daarom worden isocyanaten vaak met NCO aangeduid.

Samenstelling van PUR-hotmelts

Polyadditie: PUR-hotmelts zijn polyurethaan-harsen die door polyadditie vanuit polyolen en polyesterharsen of mengsels daarvan met een duidelijk overmaat van diisocyanaten worden geformuleerd.

De polymeerketens hebben daarom consistent terminale, reactieve isocyanaatgroepen, die beschikbaar zijn voor daaropvolgende verbinding / uitharding door middel van vocht in de lucht. Het hoofdbestanddeel van de isocyanaten is gebonden aan de polyolen / polyesters en er blijven diisocyanaatdelen over (die niet aan het polymeer gebonden zijn). Hun samenstelling leidt tot de overeenkomstige classificaties volgens de toepasselijke verordening inzake gevaarlijke stoffen:

De gradaties variëren van

• Klassieke PUR-lijmen = > 1,0 < 5,0 % vrij diisocyanaat, etikettering verplicht
  (H317: Kan allergische huidreacties veroorzaken; H334: Kan bij inademing allergie, astmatische symptomen of ademhalingsproblemen veroorzaken; H351: Kan mogelijk kanker veroorzaken; P261 Inademen van stof/rook/gas/nevel/aerosol vermijden; P280 Beschermende handschoenen/Beschermende kleding/oogbescherming/gezichtsbescherming dragen.)
• LE - Low Emission = >0,1<1,0 % vrij diisocyanaat– etikettering verplicht,
  (H334: Kan bij inademing allergie, astmatische symptomen of ademhalingsproblemen veroorzaken; P260 stof/rook/gas/nevel/damp/aerosol niet inademen.) Verwijdering van H351 (Kan mogelijk kanker veroorzaken)
• ME – Micro Emission = <0,1 % vrij diisocyanaat– etikettering niet verplicht

Verplichte training bij het werken met LE- en klassieke PUR-producten

Zorg ervoor dat alle medewerkers die met reactieve PUR-hotmelts werken, voldoende zijn opgeleid en de nodige veiligheidsmaatregelen begrijpen.

Voor de ME-producten is de wettelijke opleidingsplicht volgens REACH vanaf 24 augustus 2023 niet meer noodzakelijk.